Kinh nghiệm từ những mô hình tự quản

Hơn chục năm nay, mỗi khi bước vào vụ thu hoạch, các hộ trồng cà phê trên địa bàn xã Hòa Đông (huyện Krông Pak) vẫn cứ “bình chân như vại”, túc tắc hái bói, đợi vườn cây có tỷ lệ quả chín đạt từ 90% trở lên mới thuê công hái đồng loạt, bởi họ luôn yên tâm vì đã có các tổ dân phòng cùng với chủ lô, vườn thay nhau tuần tra, canh gác, bảo vệ ngày đêm. Để phòng ngừa, ngăn chặn nạn trộm cắp cà phê trên địa bàn (diện tích 4.011 ha, trong đó có 3.700 ha cà phê kinh doanh), nhất là nạn hái trộm cà phê xanh ngoài lô, rẫy, ngay từ đầu vụ, cấp ủy, chính quyền và công an xã đã lên phương án bảo vệ và triển khai đến tận các thôn, buôn, hộ gia đình trong xã. Trong đó, phát huy vai trò của các quy ước, hương ước, luật tục thôn, buôn trong việc giữ gìn an ninh trật tự tại địa phương, cùng với việc ban hành các nghị quyết chuyên đề về an ninh trật tự, thành lập 19 tổ dân phòng bảo vệ cà phê ở 19 thôn, buôn. Mỗi tổ có từ 7-20 thành viên là những người có uy tín tại cộng đồng dân cư được người dân tín nhiệm. UBND xã đã hỗ trợ chi phí mua sắm trang phục, công cụ, các hộ có cà phê cũng thống nhất đóng góp từ 200.000-300.000 đồng/ha để “trả lương” cho tổ hoạt động. Các tổ dân phòng hoàn toàn chịu trách nhiệm nếu để xảy ra mất trộm sẽ đền tiền tương đương với số lượng cà phê bị mất cắp tính theo giá thị trường. Bên cạnh đó, 24 thành viên của lực lượng công an xã cũng phối hợp chặt chẽ với các tổ dân phòng thường xuyên tuần tra, kiểm soát, bảo đảm tài sản trong vụ thu hoạch và giữ gìn an ninh trật tự chung trên địa bàn. Nhờ vậy, đến thời điểm này, tình hình an ninh trật tự trên địa bàn cơ bản được giữ vững, chưa xảy ra vụ trộm cắp cà phê nào. Ông Nguyễn Đình Vượng, Chủ tịch UBND xã cho biết, bước vào vụ thu hoạch cà phê năm 2013, UBND xã đã chỉ đạo các thôn, buôn tổ chức họp, vận động người dân thu hái cà phê bảo đảm đạt tỷ lệ quả chín theo quy định. Địa phương đã chỉ đạo tốt công tác bảo vệ mùa thu hoạch, thường xuyên kiểm tra các gia đình có diện tích cà phê nhiều, lập danh sách những người làm thuê trong niên vụ để tiện theo dõi, kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm.

Gia đình ông Nguyễn Đình Bảo ở thôn Tân Mỹ nhận khoán 8,5 sào cà phê của Công ty TNHH MTV Cà phê Tháng 10, dù lượng quả chín trên cây đã chiếm hơn 50%, song ông Bảo vẫn yên tâm chờ tỷ lệ quả chín đạt 90% mới thu hoạch. Ông cho biết, năm nay giá cà phê xuống thấp, để giảm chi phí, các hộ trong thôn đều đổi công thu hoạch cho nhau mà không sợ mất trộm vì đã có tổ liên kết bảo vệ rồi. Còn UBND xã Ea Kênh thì chỉ đạo công an xã tổ chức cho tất cả các chủ đại lý trên địa bàn ký cam kết không mua cà phê đầu lô, đầu rẫy mà thực hiện việc thu mua theo đúng điểm đã đăng ký nhằm tránh tình trạng tư thương thu mua cà phê hái trộm, cà phê non.Tại xã Ea Kênh (huyện Krông Pak), nhiều năm nay, tình trạng trộm cắp trong mùa thu hoạch cà phê hầu như không còn bởi hoạt động hiệu quả của các tổ liên kết bảo vệ. Trước mỗi buổi tuần tra, tổ họp nắm tình hình thu hoạch cà phê của bà con cũng như những người lạ mặt mới đến làm thuê tại địa bàn để tiện việc quản lý. Anh Võ Minh Thành, Phó trưởng Công an xã cho biết, hằng năm, trước mỗi vụ thu hoạch cà phê, công an xã đều tham mưu cho Đảng ủy, UBND xã lên kế hoạch bảo vệ cà phê cho người dân. Xã đã thành lập 15 tổ liên kết bảo vệ cà phê ở 15 thôn, buôn, phối hợp với tổ bảo vệ của các công ty cà phê đóng trên địa bàn tăng cường nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát, nhờ vậy, đến thời điểm này, mặc dù người dân đã thu hoạch được khoảng 40% diện tích cà phê nhưng chưa xảy ra vụ trộm cắp nào.

Toàn tỉnh hiện có trên 202.000 ha cà phê, trong đó diện tích cho sản phẩm trên 191.000 ha, sản lượng ước đạt 450.000 tấn cà phê nhân. Để bảo đảm cho việc thu hoạch, chế biến và tiêu thụ cà phê niên vụ 2013 – 2014 đạt hiệu quả, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 11/CT-UBND, ngày 23-10-2013 yêu cầu các huyện, thị, thành phố, các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh cà phê trên địa bàn lập kế hoạch và triển khai công tác bảo vệ diện tích cà phê chuẩn bị đến kỳ thu hoạch, đồng thời, có biện pháp xử lý nghiêm các trường hợp hái trộm cà phê, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, khuyến cáo các doanh nghiệp, đại lý không thu mua cà phê xanh, non làm ảnh hưởng đến chất lượng, thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột… Qua thực tế cho thấy, nhiều địa phương đã triển khai có hiệu quả chỉ thị này, nhất là lập ra các mô hình tổ dân phòng, tổ liên kết, tổ an ninh tự quản bảo vệ cà phê hoạt động hiệu quả như đã đề cập ở trên, góp phần cùng chính quyền địa phương bảo vệ mùa thu hoạch cho người dân và nâng cao chất lượng cà phê xuất khẩu.